Margaret Thatcher, znana jako „Żelazna Dama”, to postać, która na zawsze wpisała się w historię Wielkiej Brytanii oraz światowej polityki. Jej życie, kariera zawodowa oraz polityczna, a także kontrowersje związane z jej rządami, budzą zainteresowanie i emocje nawet po latach od jej śmierci. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej życiu tej niezwykłej kobiety, jej kluczowym osiągnięciom oraz kontrowersjom, które towarzyszyły jej rządom.
Wczesne lata i edukacja
Margaret Hilda Thatcher urodziła się 13 października 1925 roku w Grantham, w hrabstwie Lincolnshire. Jej ojciec, Alfred Roberts, prowadził sklep wielobranżowy i był pastorem metodystów, co miało istotny wpływ na wychowanie Margaret. Polityczne sympatie Alfreda kierowały się ku konserwatystom, co również odcisnęło piętno na młodej Margaret. Wykształcenie zdobyła w Kesteven and Grantham Girls’ School, a następnie studiowała chemię na Uniwersytecie Oksfordzkim, gdzie ukończyła studia w 1947 roku.
W czasie studiów na Oksfordzie Margaret Thatcher była aktywna politycznie, pełniąc rolę prezesa uczelnianego koła konserwatystów. Po ukończeniu studiów pracowała jako chemik, ale szybko zrozumiała, że jej prawdziwą pasją jest polityka. Jej kariera zawodowa i polityczna nabrała tempa, gdy poślubiła Denisa Thatchera, z którym miała później bliźniaki, Marka i Carol.
Droga do władzy
Pierwsze kroki w polityce Margaret Thatcher stawiała, startując w wyborach do parlamentu z okręgu Dartford w latach 1950 i 1951. Choć nie udało jej się wtedy zdobyć mandatu, jej aktywność polityczna zwróciła uwagę Denisa Thatchera, który wspierał jej ambicje polityczne. W 1959 roku zdobyła mandat poselski w okręgu Finchley, co otworzyło jej drzwi do dalszej kariery w Partii Konserwatywnej.
Jej wczesna kariera polityczna obejmowała stanowiska w gabinetach cieni oraz w rządzie Edwarda Heatha, gdzie pełniła funkcję ministra edukacji. To właśnie wtedy zdobyła przydomek „Mrs. Thatcher the milk snatcher” (złodziejka mleka), kiedy zdecydowała o niedofinansowywaniu bezpłatnego mleka w szkołach. Mimo kontrowersji, jej determinacja i umiejętności oratorskie przyczyniły się do jej awansu w hierarchii partyjnej.
Złota era: rządy Margaret Thatcher
Margaret Thatcher objęła stanowisko premiera Wielkiej Brytanii w maju 1979 roku, stając się pierwszą kobietą na tym stanowisku w historii kraju. Jej rządy były pełne kontrowersji, ale także sukcesów, które miały trwały wpływ na brytyjską politykę i gospodarkę. Jej polityka gospodarcza, nazywana taczeryzmem, opierała się na deregulacji, prywatyzacji i ograniczaniu roli państwa w gospodarce, co miało na celu przywrócenie konkurencyjności i wzrostu gospodarczego.
W trakcie swojej kadencji, Thatcher zmierzyła się z wieloma kryzysami, w tym strajkami górników oraz wojną o Falklandy. Decyzja o wysłaniu floty wojennej na Falklandy była jedną z najtrudniejszych w jej karierze, ale zakończyła się sukcesem militarnym i przywróceniem morale Brytyjczykom. Jej stanowczość w polityce zagranicznej oraz bliska współpraca z prezydentem USA Ronaldem Reaganem przyczyniły się do zakończenia zimnej wojny i upadku komunizmu w Europie.
Kontrowersje i krytyka
Choć Margaret Thatcher zdobyła uznanie za swoje osiągnięcia, jej rządy były również przedmiotem ostrej krytyki. Oskarżano ją o demontaż państwa dobrobytu i osłabienie związków zawodowych, co miało negatywny wpływ na przemysł ciężki i górnictwo. Jej polityka doprowadziła do zamknięcia wielu kopalń, co spowodowało długotrwałe bezrobocie w niektórych regionach kraju.
Jej twarde stanowisko wobec Unii Europejskiej oraz sprzeciw wobec integracji europejskiej także budziły kontrowersje. Mimo że podpisała się pod zasadami jednolitego rynku, była przeciwniczką zjednoczenia Niemiec i utworzenia wspólnej strefy monetarnej. Jej polityka zagraniczna była również krytykowana za bliskie relacje z reżimem Augusto Pinocheta w Chile oraz wsparcie dla polityki Ronalda Reagana.
Osiągnięcia
Margaret Thatcher była nie tylko pierwszą kobietą na stanowisku premiera Wielkiej Brytanii, ale także najdłużej urzędującym brytyjskim premierem w XX wieku. Jej rządy przyniosły wiele zmian, które na trwałe wpłynęły na brytyjską politykę i gospodarkę. Oto niektóre z jej najważniejszych osiągnięć:
- Zwycięska wojna o Falklandy, która przywróciła morale Brytyjczykom.
- Poskromienie radykalizmu związkowego i wprowadzenie reform gospodarczych.
- Trzykrotne zwycięstwo w wyborach parlamentarnych (1979, 1983, 1987).
- Deregulacja sektora finansowego i prywatyzacja wielu przedsiębiorstw państwowych.
- Bliska współpraca z USA w celu powstrzymania komunizmu.
Życie po polityce
Po rezygnacji z funkcji premiera w 1990 roku, Margaret Thatcher nadal była aktywna politycznie, zasiadając w Izbie Lordów jako baronessa Thatcher of Kesteven. Wygłaszała liczne przemówienia i publikowała książki, w których przedstawiała swoje poglądy na temat polityki i gospodarki. Była również zaangażowana w działalność charytatywną i wspierała rozwój przedsiębiorczości w Polsce poprzez fundusz Know How Fund.
Margaret Thatcher zmarła 8 kwietnia 2013 roku w Londynie w wieku 87 lat. Jej spuścizna wciąż budzi emocje i kontrowersje, ale nie ulega wątpliwości, że była jednym z najważniejszych polityków XX wieku. Jej determinacja, wizja i przywództwo na zawsze wpisały się w historię Wielkiej Brytanii i świata.
Co warto zapamietać?:
- Margaret Thatcher, znana jako „Żelazna Dama”, była pierwszą kobietą premierem Wielkiej Brytanii, obejmując urząd w 1979 roku.
- Jej rządy charakteryzowały się tzw. taczeryzmem, który obejmował deregulację, prywatyzację oraz ograniczenie roli państwa w gospodarce.
- Thatcher zdobyła popularność dzięki zwycięskiej wojnie o Falklandy oraz trzykrotnemu zwycięstwu w wyborach parlamentarnych (1979, 1983, 1987).
- Była krytykowana za demontaż państwa dobrobytu, osłabienie związków zawodowych oraz kontrowersyjne relacje z reżimami, takimi jak Augusto Pinochet w Chile.
- Po zakończeniu kariery politycznej, zasiadała w Izbie Lordów i była aktywna w działalności charytatywnej oraz publikacji książek do swojej śmierci w 2013 roku.
